Groepsgrootte en toezicht
Leerlingen zouden als eerste de verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun eigen veiligheid en die van anderen. Leerlingen zijn echter kinderen / jeugdigen die volop in ontwikkeling zijn. Zij kunnen niet zonder meer verantwoordelijkheid worden gehouden voor hun veiligheidsgedrag. Daarom moet de docent toezien op dat gedrag en, als dat nodig is, corrigerend optreden.
Dus, de docent:
- licht de leerlingen voor over veiligheidsrisico’s en welke veiligheidsvoorzieningen en maatregelen er zijn in het lokaal, bij de machines etc.
- instrueert leerlingen over hoe je de opdrachten veilig uitvoert en
- ziet er op toe dat de leerlingen zich houden aan de instructies.
De Arbowet verplicht werknemers (en in dit geval ook leerlingen) zich te houden aan de (veiligheids)instructies, maar werknemers zijn over het algemeen volwassen.
Een steeds terugkerende vraag is op hoeveel leerlingen een docent toezicht kan houden. Welk aantal leerlingen kan verantwoord begeleid worden of op welk aantal leerlingen kan effectief toezicht gehouden worden? Kort door de bocht ‘zegt’ het Arbobesluit artikel 1.37 dat jeugdigen risicovolle werkzaamheden mogen uitvoeren op voorwaarde dat het gevaar door deskundig toezicht voorkomen kan worden. Anders mag het dus niet.
Over wat dat toezicht inhoud staat in lid 1 van 1.37: 'De inhoud en de mate van het toezicht is afhankelijk van de uit de risico-inventarisatie en -evaluatie, bedoeld in artikel 5 van de wet, gebleken gevaren die kunnen ontstaan, indien deskundig toezicht ontbreekt.'
Dat betekent concreet dat je:
- een lijstje van handelingen hebt die risicovol zijn waarop toegezien moet worden
- een beschrijving/verantwoording van de:
a) inhoud: hoe wordt voorkomen dat het gevaarlijk wordt (bijv. corrigeren/ingrijpen) en
b) mate: hoe vaak je controleert (van continue één - op - één erbij gaan staan tot en met af en toe kijken hoe het gaat of zelfs aan het eind van de les terugkijken op hoe is gewerkt).
Bij de inschatting van de mate van toezicht speelt natuurlijk ook mee wie de risicovolle/gevaarlijke handeling uitvoert en ook de context waarbinnen die handeling wordt uitgevoerd. Denk aan de lokaalindeling, type leerling en groepsdynamiek.
'Veiligheid duur, probeer eens een ongeluk'!
Als aanvulling op bovenstaande een specifiek stukje over de heftruck. In het document ‘Arbeidsrisico’s in de metaalindustrie’ van de Nederlandse Arbeidsinspectie uit 2012 wordt over de heftruck wel een specifieke richtlijn gegeven. Jongeren zullen op school in het algemeen niet met een heftruck werken. Mocht dat op stage gebeuren, dan mogen 16 en 17 jarigen alleen een heftruck bedienen als zij de vereiste deskundigheid bezitten en er adequaat deskundig en intensief toezicht is. In de praktijk komt het er vaak op neer dat toezichthouder en jongere één - op - één moeten samenwerken.
