Groepsgrootte en begeleiding
Hoewel leerlingen als eerste verantwoordelijkheid kunnen nemen voor hun eigen veiligheid en die van anderen, mag een docent daar niet op vertrouwen. Daarom is hij verantwoordelijk1 voor de veiligheid in het praktijklokaal en het toezicht op de naleving van instructies.
In het algemeen is volgens de Inspectie het toezicht op leerlingen in praktijklokalen goed geregeld. Waar wel veel onduidelijkheid over is, is het maximum aantal leerlingen dat verantwoord begeleid kan worden. De Arbowet geeft geen aantal, zij eist dat het toezicht zodanig geregeld is dat de school de verantwoordelijkheid kan dragen.
De vervolgvraag is dan wat een verantwoord aantal is. Als handvat daarvoor heeft Voion in 2013 VO-signaal Organiseren van goed toezicht op leerlingen in het praktijklokaal uitgegeven. Dit document gaat naast overwegingen betreffende het aantal leerlingen ook in op wettelijke aansprakelijkheid.
De kern van VO-signaal is dat de school zelf moet bepalen wat goed toezicht is, zodat ongelukken voorkomen worden. Daarbij moet er oog zijn voor de bekwaamheid van de leerling, de soort handeling en de context als lokaalindeling en groepsdynamiek. Nadat deze aspecten in de eigen schoolsituatie geïnventariseerd zijn, geeft het VO-signaal een handvat bij de verschillende combinaties. Dit varieert van 22 leerlingen per begeleider bij een gedisciplineerde groep met een hoge bekwaamheid en handelingen met een laag risico tot het wellicht schrappen van een activiteit bij leerlingen met lage bekwaamheid en handelingen met een hoog risico.
'Veiligheid duur, probeer eens een ongeluk'!
VO-signaal gaat vervolgens in op de verschillende aspecten, zoals wanneer is een veiligheidsrisico hoog of laag en waarop te letten bij bekwaamheid van leerlingen en docenten.
Het VO-signaal wordt afgesloten met aansprakelijkheid. Het belangrijkste criterium daarbij is of sprake is van onrechtmatig handelen of nalaten van de school. Hoe beter een afdeling en school de veiligheid geregeld heeft en dat kan aantonen, bijvoorbeeld door het gebruik van de documenten op deze site, hoe sterker zij staat. Voion adviseert scholen om dit onderwerp expliciet te bespreken en daar waar mogelijk vast te leggen.
Download VO-Signaal ‘Organiseren van goed toezicht op leerlingen in het praktijklokaal’
Als aanvulling op bovenstaande een specifiek stukje over de heftruck. In het document ‘Arbeidsrisico’s in de metaalindustrie’ van de Inspectie uit 2012 wordt over de heftruck wel een specifieke richtlijn gegeven. Jongeren zullen op school in het algemeen niet met een heftruck werken. Mocht dat op stage gebeuren, dan mogen 16 en 17 jarigen alleen een heftruck bedienen als zij de vereiste deskundigheid bezitten en er adequaat deskundig en intensief toezicht is. In de praktijk komt het er vaak op neer dat toezichthouder en jongere één - op - één moeten samenwerken.
